Ngày 30/11, RFA Tiếng Việt đăng bài bình luận: “Tô Lâm “vừa sắp hàng vừa chạy” tại Hội nghị Trung ương bất thường” của blogger Nguyễn Đình Công.
Theo đó, tác giả cho hay, Hội nghị Trung ương sáng 25/11 chỉ kéo dài nửa buổi. Đây là một sự bất thường hiếm thấy. Trong khi đó, báo chí chính thống không gọi đây là một Hội nghị bất thường, nhưng rõ ràng, các dấu hiệu từ nghị trình đến cách thức tổ chức đều cho thấy tính cấp bách đặc biệt.
Sự bất thường này còn được đẩy lên cao hơn, khi chiều cùng ngày, tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Tổng Bí thư Tô Lâm lại xuất hiện trong vai trò Giáo sư – Tiến sĩ, chủ trì một hội thảo chuyên đề mang tên “Kỷ nguyên phát triển mới – Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam”. Điều này cho thấy Đảng Cộng sản Việt Nam rõ ràng đang đứng trước nhiều xáo trộn. Nhưng tại sao việc xem xét thực hiện Nghị quyết số 18 lại phải được bàn thảo trong một hội nghị khẩn cấp?
Tác giả cho rằng, câu trả lời có thể tìm thấy trong phát biểu của ông Tô Lâm. Ông nhấn mạnh đây không chỉ là một bước đi nhằm tinh gọn tổ chức bộ máy, mà còn là một cuộc cách mạng, đòi hỏi sự thống nhất cao trong cả nhận thức lẫn hành động.
Tác giả lưu ý, một điểm bất thường khác không thể bỏ qua là ông Tô Lâm vẫn “lận đận” trong việc củng cố mạng lưới quyền lực của mình, hơn 100 ngày kể từ khi được bầu làm Tổng Bí thư, vào ngày 3/8. Khác với các Tổng Bí thư tiền nhiệm, ông thiếu hẳn tính chính danh mang tính biểu tượng.
Nếu ông Tô Lâm thực sự muốn thay đổi “chiếc áo rách” này bằng một mạng lưới quyền lực mới, sự khéo léo của ông sẽ được thử thách ở mức cao nhất. Việc vá víu tạm bợ có thể đem lại những thành công ngắn hạn, nhưng về lâu dài, ông cần phải tạo ra một cấu trúc quyền lực mới, hiệu quả hơn. Nếu không, nỗ lực cải cách của ông sẽ thất bại, và mạng lưới quyền lực cũ kỹ ấy sẽ trở thành chiếc “bẫy” chính trị, kéo ông xuống trong những cuộc đấu đá nội bộ.
Tác giả nhận xét, chiến thuật “vừa chạy vừa xếp hàng” mà Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh tại Hội nghị Trung ương không chỉ là một khẩu hiệu, mà phản ánh thực tế cấp bách. Từ nay đến Đại hội 14, ông cần tận dụng mọi cơ hội để hoàn thành 2 mục tiêu lớn. Thứ nhất, tái cấu trúc bộ máy Đảng và chính quyền theo hướng tinh gọn, nhưng thực chất là để đưa các nhân sự thân tín vào những vị trí chiến lược. Thứ 2, loại bỏ những đối thủ chính trị đang hoặc có khả năng thách thức quyền lực của mình.
Tác giả nhấn mạnh, hệ thống quyền lực của Đảng Cộng sản Việt Nam hiện nay được giới quan sát ví như một mạng lưới toàn trị bao phủ toàn xã hội. Tuy nhiên, mạng lưới này đã trở nên mục nát bởi tham nhũng, lợi ích nhóm và sự đấu đá bè phái. Tô Lâm, với vị thế Tổng Bí thư, rõ ràng nhận thức được tình trạng này. Hội nghị Trung ương vừa qua là một nỗ lực “giật gấu vá vai” nhằm củng cố mạng lưới quyền lực đã rệu rã.
Thay mạng lưới cũ bằng một mạng lưới mới là một thách thức lớn. Đã có những nguồn tin khả tín cho biết, sự tinh giản biên chế lần này còn kéo theo việc sáp nhập các tỉnh thành, 31 trên 63 tỉnh thành sẽ được sáp nhập. Điều này đòi hỏi khả năng kiểm soát quyền lực vượt trội. Nếu thành công, ông Tô Lâm không chỉ củng cố quyền lực cho bản thân mà còn định hình lại cấu trúc quyền lực của Đảng và Nhà nước trong nhiều năm tới.
Tác giả cho biết, Bộ Nội vụ trong tuần rồi đã khẳng định không có việc sáp nhập như đồn đại trên mạng xã hội, thậm chí còn đề nghị Bộ Công an có biện pháp xử lý, đối với các thông tin không đúng sự thật về chuyện sáp nhập tỉnh, thành phố ở Việt Nam.
Tuy nhiên, theo tác giả, nếu nỗ lực nêu trên thất bại, nó có thể trở thành con dao hai lưỡi, và bị đối thủ chính trị lợi dụng để chống lại ông Tô Lâm trong cuộc đấu đá nội bộ.
Thu Phương – thoibao.de
